موج 107/5 به كدام سمت می رود؟
خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا) ـ یادداشت
لیلا سلامی
«این یادداشت نگاهی دارد به آنچه رادیو نمایش به عنوان یكی از شبكه های پرمخاطب رسانه ملی طی كرده است. به بهانه فعالیتهای اخیر و مفید رادیو نمایش؛ از بالا رفتن محسوس سطح كیفی تولیدات به خصوص متون نمایشی تا بازگشت پیشكسوتان محبوبی كه مدت ها در قهر به سر می بردند، از نگاه علمی و تخصصی و طراحی قالب ها و تجربه هایی نو چون اولین نمایش رادیویی اینتراكتیو و ژانر نو و تلفیقی "رادیوپلاس" تا ارتباط و تعامل نزدیك با دانشگاه های كشور، از توجه ویژه و درست به حوزه فضای مجازی تا برگرداندن برندهای سابق و تولید برنامههای پر مخاطب جدید به آنتن شبكه، از تولید نمایش های رادیویی استراتژیك تا ایجاد احساس رضایت در نیروی انسانی و مدیریت صحیح به سبك سازمان رسانه ای خلاق و ... در یك كلام برگرداندن رونقی دوباره به اداره كل هنرهای نمایشی رادیو و رادیو نمایش.
در نگاه اول باید بدانیم كسی كه بر صندلی مدیریت رادیو نمایش مینشیند دو جایگاه را از آن خود كرده و سرپرست دو زیر مجموعه است؛ ادارهی كل هنرهای نمایشی رادیو و رادیو نمایش.
ادارهی كل هنرهای نمایشی، یكی از قدیمیترین مجموعههای رادیو است كه از حضور پیشكشوتان حوزه نمایش رادیو بهره میگیرد. به زبان ساده در این اداره برای همه رادیوها، نمایش رادیویی تولید و آماده پخش میشود.
رادیو نمایش بر موج 107/5 رادیویی است كه هدف آن تعامل با هنرمندان و بررسی، تحلیل و همچنین پوشش اخبار مرتبط است. در واقع رادیویی است كه به طور تخصصی به موضوع نمایش میپردازد، یعنی مدیرانش همیشه از نظر مدیریت مالی و محتوا كار سختی را پیش رو داشتهاند و نگرش آنها مسیرساز بوده است. جدا از بحث مخاطبمداری، راضی نگاه داشتن هنرمندان رادیو نمایش نیز در دستور كار مدیر وقت قرار دارد كه كار سادهای نیست. كسانی كه نام و زندگیشان را برای اعتباربخشی به رادیو هزینه كردهاند.
در نتیجه هر چهار مدیری كه تاكنون سرپرستی این دو زیر مجموعه را پذیرفته، نسبت به تفكرش دغدغههایی را نیز داشته، جدا از اینكه آن دغدغه درست یا اشتباه بوده باشد. مدیر اول باید یك رادیوی لوكال را [ بقیهی شهرها جز تهران؛ از مسیر دیجیتال قادر به شنیدن بودند] شنیدنی میكرد كه مدیران اولیه از پس این مهم بهخوبی برآمدند اما رادیو نمایش هم دستخوش فراز و فرودهایی شد كه با هم مرور میكنیم.
رادیو نمایش تیر ماه سال 90 به مدیریت محمود زنده نام راهاندازی و در شهریور ماه با مدیریت مهدی دهقاننیری اولین برنامههای زندهاش را بر روی آنتن فرستاد. پیش از این دو، نیز افرادی چون محمدرضا جعفری جلوه، مجتبی كدخدازاده، فرهاد خسروی و شهرام گیلآبادی به عنوان مدیر مركز هنرهای نمایشی رادیو در مسیر آسانسازی این راهاندازی تلاش كرده بودند.
"استودیو هشت"، "دیالوگ" و "پرانتزباز" اولین برنامههای زندهی رادیو نمایش بودند. دهقاننیری با تلاشی آگاهانه و مدیریتی درست، رادیو نمایش را به آنجا رساند كه كمتر كسی كه مرتبط یا علاقهمند به هنر در سالهای 91_92 رادیو نمایش را نمیشنید. نگاه گسترده این مدیر به دایره مخاطب، برنامه موفق و تولیدی "رادیو فیلم" و پرانتز عكس در "پرانتزباز" را مختص نابینایان پدید آورد. او با تعادل در تولید نمایش و برنامه زنده رادیو نمایش را مدیریت كرد. برنامههایی چون "دیالوگ"، "استودیو هشت" و ... در آنسالها توانسته بودند مخاطب را پایبند رادیو كنند. این محبوبیت به سرعت فراگیر شد تا آنجا كه "رادیو نمایش" در بهمن 91 بیست و چهار ساعته شد. از مدیران موفق دوره مدیریت مهدی دهقان نیری میتوان به حسین قلعهقوند، نادر برهانیمرند و ... اشاره كرد.
سرانجام 27 دی 1393 مهدی دهقان نیری از رادیو نمایش رفت تا جایش را به محمدرضا قربانی بدهد. مدیر جدید نگاه دیگری به رادیو نمایش داشت. از نظر او وجه درآمدزایی شبكه مهمتر از خیلی چیزهای دیگر بود. شاید برای حفظ بودجه یا شاید به دلایلی محكمتر برخی برنامههای رادیو نمایش تعطیل شدند.
مدیر وقت رادیو نمایش بودجه و انگیزهاش را در تولید نمایش سرمایهگذاری كرد كه این روند تا 10 تیر 98 ادامه یافت. در این سالها، برنامه موفقی كه نامش مانده باشد، ساخته نشد، هر چند در این دوره، نمایشهای بسیاری تولید شد و ادارهی كل هنرهای نمایشی فعال بود.
اولین تیر تعطیلی به برنامه "پرانتز باز" خورد و بعد از آن نیز ادامه یافت. از برنامههای موفق دوران پیشین "دیالوگ" بود كه تا مدتی با سازش بر روی آنتن ماند اما این برنامه هم دوام نیافت. بعد از مدتی سامانه پیامكی رادیو نمایش هم از كار انداخته شد تا از همینجا حس شود مسیر پیش رو فرق دارد. در این دوره، بیشترِ برنامههای زنده از روی آنتن حذف شدند و رادیو نمایش شكل جدیدی به خود گرفت.
در نهایت اما محمدرضا قربانی، مدیركل اداره هنرهای نمایشی رادیو و رادیو نمایش بازنشسته شد و حمیدرضا افتخاری، مدیر گروه تفریحات رادیو ایران به عنوان جایگزین وی معرفی شد. افتخاری در شرایطی به رادیو نمایش بازگشت كه تجربه دو مدیر را در كارنامه رادیوی تحت مدیریتش داشت. او نیز مدیران جدید اختیار و سعی كرد برنامههای موفق اسبق را برگرداند اما در این امر خواسته یا ناخواسته، موفق نبود. یكی از كارهای خوب او برگرداندن "رادیو فیلم" است. مدیر جدید متعلق به گروه تفریحات رادیو ایران بود و طبیعی است كه همان روحیه را در رادیو نمایش بازسازی كند. همین روحیه باعث شد كه به گفته خودش "طنز" را در دستور كار خود قرار دهد. رویه ای كه البته از هدف اصلی رادیو نمایش، یعنی فرهنگ و هنر دور بود.
این دوره مدیریت كوتاه بود و در تاریخ پنجم دی 99 حمیدرضا افتخاری به رادیو صبا رفت و محسن سوهانی سرپرست مركز نمایشهای رادیو شد. انگار مدیر جدید، بهعنوان جوانترین مدیر وقت رادیو نمایش، با تحصیلات تخصصی و تجربیات مدیریتی در حوزه های مختلف صداوسیما تصمیم گرفت رادیو نمایش را به روزهای اوج برگرداند، از جمله با بازگرداندن برنامههای پرطرفدار. در این دوره مدیر جدید نشان داد كه رسانهطلب است و میخواهد كه مفید باشد. رادیو نمایش این روزها، روزگار ترمیم و سالم شدن را تجربه میكند، طوریكه صدرنشین رادیوهای فعال است.
خلاقیت در حوزه نمایش، برگزاری دورههای آموزشی، ارتباط مؤثر با مخاطب و برنامهسازی درست، از چیزهایی است كه به زعم قدیمیهای رادیو، در پرونده كاری مدیریت جدید رادیو نمایش، باعث شده این شبكه رادیویی از دیگر رادیوها در اخبار پیشی بگیرد. سلیقه هنری در كنار دانش رسانهای، روزهای خوبی را برای رادیو نمایش رقم زده است. رفت و آمد هنرمندان و شنیدن صدای كسانی كه به ندرت در گفتوگویی رسانهای حاضر میشوند، اعتماد مردم را به این رادیو بالا میبرد. مدیر جدید رادیو نمایش با بهره گرفتن از مدیران جوان اما باسواد توانسته تعادل درستی را در اطرافش ایجاد كند. مثلا فرزام محبی مدیر گروه برنامههای مستند و كارهای تركیبی نمایشی از بدنه برنامهسازی در تلویزیون میآید و برنامههای موفقی را در سازمان صداوسیما تهیه كرده است.
یكی از مهمترین اقدامات این دوره، احیای دفتر "ادبیات نمایشی" اداره كل هنرهای نمایشی رادیو است كه پس از چند سال تعطیلی و توقف فعالیتها، مجدد احیا شد و فعالیتش را از سر گرفت. سرپرست دفتر ادبیات نمایشی اداره كل هنرهای نمایشی رادیو امین رهبر است. در ابتدای دهه 90 در حوزه متون نمایشی رادیو اتفاقاتی افتاد كه به تاسیس دفتر ادبیات نمایشی رادیو منجر شد. آن زمان مدیریت رادیو نمایش بر عهده مهدی دهقاننیری و مدیریت دفتر ادبیات نمایشی با نادر برهانیمرند بود كه یكی از چهرههای شاخص نمایشنامه نویسی معاصر است. شاید بتوان گفت محسن سوهانی یكی از دغدغهمندترین و صلحطلبترین مدیران جوانی است كه سازمان این روزها تجربه میكند.
این روزها از رادیو نمایش بسیار میخوانیم و میشنویم. امید كه دیگر مدیران صدای جمهوری اسلامی نیز با این دست خلاقیتها اعتماد فرو ریختهی مخاطب را بازسازی كنند و رادیو همچنان مؤثر به مسیر خود ادامه دهد.»
انتهای پیام