« اقتصاد مقاومتی یعنی آن اقتصادی كه در شرایط فشار، در شرایط تحریم، در شرایط دشمنی ها و خصومت های شدید می تواند تعیین كننده ی رشد و شكوفایی كشور باشد. "مفام معظم رهبری"
الف: مقاوم بودن اقتصاد
وظیفهی همهی ما این است كه سعی كنیم كشور را مستحكم، غیر قابل نفوذ، غیر قابل تأثیر از سوی دشمن، حفظ كنیم و نگه داریم؛ این یكی از اقتضائات «اقتصاد مقاومتی» است كه ما مطرح كردیم. در اقتصاد مقاومتی، یك ركن اساسی و مهم، مقاوم بودن اقتصاد است. اقتصاد باید مقاوم باشد؛ باید بتواند در مقابل آنچه كه ممكن است در معرض توطئهی دشمن قرار بگیرد، مقاومت كند.3
ب: استفاده از همهی ظرفیتهای دولتی و مردمی
بخش خصوصی را باید كمك كرد. اینكه ما «اقتصاد مقاومتی» را مطرح كردیم، خب، خود اقتصاد مقاومتی شرائطی دارد، اركانی دارد؛ یكی از بخشهایش همین تكیهی به مردم است؛ همین سیاستهای اصل 44 با تأكید و اهتمام و دقت و وسواسِ هرچه بیشتر باید دنبال شود؛ این جزو كارهای اساسی شماست. در بعضی از موارد، من از خود مسئولین كشور میشنوم كه بخش خصوصی به خاطر كمتوانیاش جلو نمیآید. خب، باید فكری بكنید برای اینكه به بخش خصوصی توانبخشی بشود؛ حالا از طریق بانكهاست، از طریق قوانین لازم و مقرراتِ لازم است؛ از هر طریقی كه لازم است، كاری كنید كه بخش خصوصی، بخش مردمی، فعال شود. بالاخره اقتصاد مقاومتی معنایش این است كه ما یك اقتصادی داشته باشیم كه هم روند رو به رشد اقتصادی در كشور محفوظ بماند، هم آسیبپذیریاش كاهش پیدا كند. یعنی وضع اقتصادی كشور و نظام اقتصادی جوری باشد كه در مقابل ترفندهای دشمنان كه همیشگی و به شكلهای مختلف خواهد بود، كمتر آسیب ببیند و اختلال پیدا كند. یكی از شرائطش، استفاده از همهی ظرفیتهای دولتی و مردمی است؛ هم از فكرها و اندیشهها و راهكارهائی كه صاحبنظران میدهند، استفاده كنید، هم از سرمایهها استفاده شود.
به مردم هم باید واقعاً میدان داده شود. البته در بیانات دوستان به برخی از این حوادثی كه ناشی از پیگیری مفسدین اقتصادی و مفاسد اقتصادی است، اشاره شد. واقعاً نمیشود ما كار اقتصادیِ درست و قوی بكنیم، اما با مفاسد اقتصادی مبارزه نكنیم؛ این واقعاً نشدنی است. همان چند سال پیش هم كه من راجع به این قضیه بحث كردم و مطالبی را به مسئولین كشور گفتم، به همین نكته توجه داشتم، كه تصور نشود ما میتوانیم سرمایهگذاری مردمی و كار سالم مردمی داشته باشیم، بدون مبارزهی با مفاسد اقتصادی؛ و تصور نشود كه مبارزهی با مفاسد اقتصادی موجب میشود كه ما مشاركت مردم و سرمایهگذاری مردم را كم داشته باشیم؛ نه، چون اكثر كسانی كه میخواهند وارد میدان اقتصادی بشوند، اهل كار سالمند، مردمان سالمی هستند؛ حالا یكی دو نفر هم آدمهای ناسالم پیدا میشوند. باید با چشمهای تیزبین، ریزبین و دوربین مراقبت كنید كه كسانی نیایند به عنوان ایجاد اشتغال و ایجاد كار و كارآفرینی تسهیلات بانكی بگیرند، اما كارآفرینیِ واقعی انجام نگیرد. این را باید مراقبت كنید؛ هم شما مراقبت كنید، هم قوهی قضائیه مراقبت كند. به نظر من همكاری قوهی مجریه و قوهی قضائیه در اینجا یك كار بسیار لازمی است.4
ج: حمایت از تولید ملی
یك ركن دیگر اقتصاد مقاومتی، حمایت از تولید ملی است؛ صنعت و كشاورزی. خب، آمارهائی كه آقایان میدهند، آمارهای خوبی است؛ لیكن از آن طرف هم از داخل دولت، خود مسئولین به ما میگویند كه بعضی كارخانهها دچار مشكلند، اختلال دارند، در بعضی جاها تعطیلی صنایع وجود دارد - گزارشهای گوناگونی به ما میرسد، خود شما هم گزارش میدهید؛ یعنی من گزارشهای دیگر هم دارم، اما اتكاء من به گزارشهای دیگران نیست؛ گزارشهای خود شما هم هست كه به دست ما میرسد - خب، باید این را علاج كرد. اینها طبعاً ایجاد اشكال میكند. اگر چنانچه همین بخش دوم قضیه - یعنی آن نیمهی خالی لیوان - نمیبود، شما امروز از لحاظ رونق اقتصادی، وضع بهتری را در كشور ارائه میكردید و كمكهای بیشتری به مردم میشد. بالاخره حمایت از تولید ملی، آن بخشِ درونزای اقتصاد ماست و به این بایستی تكیه كرد.
واحدهای كوچك و متوسط را فعال كنید. البته خوشبختانه واحدهای بزرگ ما فعالند، خوبند و سوددهیشان هم خوب است، كارشان هم خوب است، اشتغالشان هم خوب است؛ عمدهی واحدهای بزرگ ما وضعشان اینجور است - لذا همان طور كه گفتید، محصول سیمانمان، محصول فولادمان، محصولات عمدهی اینجوریمان خوب است - لیكن باید به فكر واحدهای متوسط و كوچك باشید؛ اینها خیلی مهم است، اینها در زندگی مردم تأثیرات مستقیم دارد.5
د: مدیریت منابع ارزی
مسئلهی منابع ارزی هم مسئلهی مهمی است؛ كه خب، حالا آقایان توجه دارید. روی این مسئله دقت كنید، خیلی باید كار كنید. واقعاً باید منابع ارزی را درست مدیریت كرد. حالا اشاره شد به ارز پایه؛ در این زمینه هم حرفهای گوناگونی از دولت صادر شد. یعنی در روزنامهها از قول یك مسئول، یك جور گفته شد؛ فردا یا دو روز بعد، یك جور دیگر گفته شد. نگذارید این اتفاق بیفتد. واقعاً یك تصمیم قاطع گرفته شود، روی آن تصمیم پافشاری شود و مسئله را دنبال كنید. به هر حال منابع ارزی باید مدیریت دقیق بشود.6
ه: مدیریت مصرف
یك مسئله هم در اقتصاد مقاومتی، مدیریت مصرف است. مصرف هم باید مدیریت شود. این قضیهی اسراف و زیادهروی، قضیهی مهمی در كشور است. خب، حالا چگونه باید جلوی اسراف را گرفت؟ فرهنگسازی هم لازم است، اقدام عملی هم لازم است. فرهنگسازیاش بیشتر به عهدهی رسانههاست. واقعاً در این زمینه، هم صدا و سیما در درجهی اول و بیش از همه مسئولیت دارد، هم دستگاههای دیگر مسئولیت دارند. باید فرهنگسازی كنید. ما یك ملت مسلمانِ علاقهمند به مفاهیم اسلامی هستیم، اینقدر در اسلام اسراف منع شده، و ما متأسفانه در زندگیمان اهل اسرافیم! بخش عملیاتیاش هم به نظر من از خود دولت باید آغاز شود. در گزارشهای شماها من خواندم، حالا هم بعضی از دوستان اظهار كردند كه دولت درصدد صرفهجوئی است و میخواهد صرفهجوئی كند؛ بسیار خوب، این لازم است؛ این را جدی بگیرید. دولت خودش یك مصرفكنندهی بسیار بزرگی است. شما از بنزین بگیرید تا وسائل گوناگون، یك مصرفكنندهی بزرگ، دولت است. حقیقتاً در كار مصرف، صرفهجوئی كنید. صرفهجوئی، چیز بسیار لازم و مهمی است.
به مصرف تولیدات داخلی هم اهمیت بدهید. در دستگاه شما، در وزارتخانهی شما، اگر كار جدیدی انجام میگیرد، اگر چیز جدیدی خریده میشود، اگر همین اقلام روزمرهای كه مورد نیاز وزارتخانه است، تهیه میشود، سعی كنید همهاش از داخل باشد؛ اصرار بر این داشته باشید؛ خود این، یك قلم خیلی بزرگی میشود. اصلاً ممنوع كنید و بگوئید هیچ كس حق ندارد در این وزارتخانه جنس خارجی مصرف كند. به نظر من اینها میتواند كمك كند.