پنجمین نشست تخصصی با موضوع «اخلاق در ادبیات نمایشی و نمایش رادیویی» به همت دانشكده هنر دانشگاه سوره و همكاری اداره كل هنرهای نمایشی رادیو و رادیو نمایش؛ به صورت مجازی در سامانه سیباد دانشگاه سوره برگزار شد.
پنجمین نشست تخصصی با عنوان «اخلاق در ادبیات نمایشی و نمایش رادیویی» از سلسله نشست‌های «تحلیل ساختار، محتوا و جایگاه ادبیات نمایشی در رادیو» با ارائه و سخنرانی دكتر امین رهبر مدیر دفتر نمایش اداره كل هنرهای نمایشی و رادیو نمایش و با حضور دكتر امیررضا نوری‌پرتو مدیر گروه ادبیات نمایشی دانشكده هنر دانشگاه سوره به عنوان دبیر نشست، به كوشش دانشكده هنر دانشگاه سوره و با همكاری اداره كل هنرهای نمایشی رادیو و رادیو نمایش؛ روز چهارشنبه مورخ 28 مهرماه 1400 ساعت 10 الی 11 به صورت مجازی در دانشگاه سوره برگزار شد.
در ابتدای نشست، امیررضا نوری‌پرتو ضمن معرفی دكتر امین رهبر به طرح مقدمه‌ای در باب موضوع این جلسه پرداخت. سپس، امین رهبر عنوان كرد: مفهوم بنیادینی كه از دوران كهن ذهن بشر را به درگیر خود كرده، این است كه انسان چگونه اخلاق‌گرا می‌شود؟ ایرانیان كهن با وجود آن‌كه به فلسفه اشراف داشتند؛ آن را كنار گذاشتند و هنر را انتخاب كردند. همواره هنر نمایش یك ابزار برای ترغیب و تشویق جامعه جهت مقابله با رذایل اخلاقی بوده است.
امین رهبر با ذكر این نكته كه اخلاق در هنر ذیل دو دسته قرار گرفته است، گفت: هنر باید در چهارچوب اخلاقی و در بعد فردی و جامعه تكمیل‌كننده باشد. هنر نمایش آیینه تمام نمای جامعه است و باید از این ابزار قدرتمند درام سود جست و مسائل اخلاقی را در بعد هنر به كار گرفت.
امین رهبر در ادامه، با توجه به این موضوع كه اخلاق و رعایت اخلاق در نمایش چه سودی دارد گفت: اخلاق به عنوان حكمت عملی در عمل ما تأثیر می‌گذارد و برای زیست ما كمك كننده است. همچنین، از نظر فلاسفه یونان اخلاق طریقه رسیدن به رستگاری بوده است. وی افزود: آنها معتقد به كاركردگرایی هنر بودند و می‌گفتند هنر باید سودمند باشد و به جنبه‌های اخلاقی هنر توجه بیشتری داشتند.
رهبر خاطر نشان كرد: اخلاق و آموزه‌های اخلاقی می‌تواند برای اثر هنری راهگشا باشد و در جهت تربیت جامعه و فرد قرار بگیرد و همچنین بعدی برای رسیدن به رستگاری باشد. وی اضافه كرد: ما باید فلسفه اخلاق را بشناسیم و در این زمینه گزاره‌هایی وجود دارد كه جهان شمول است. فلسفه اخلاق به غیر از تربیت جامعه و تربیت نفس، یك هویت ملی به اثر هنری می‌بخشد.
امین رهبر در ادامه تأكید كرد: باید فرهنگ، تمدن، سنت و حكمت ایرانی- اسلامی را به خوبی بشناسیم و یك چهارچوب هنری ساخته و این آموزه‌ها را در آثار هنری خود به كار بگیریم. وی افزود: در حكمت ایرانی یك نوع شاعرانگی و نگاه انتزاعی وجود دارد. هر هنری در جامعه ایرانی یك جنبه تعلیمی یا شناختی داشته و یك دور هرمنوتیك میان اخلاق به هنر و هنر به اخلاق وجود دارد.
رهبر، با اشاره به فرم و محتوا گفت: فرم و محتوا بر اساس شناخت حكمت و سنت ایران اسلامی است. وجود خرد در هنر یعنی ایرانیان هنر را با خرد پیش بردند. وی در خصوص اهمیت سخن افزود: هنگامی كه از اهمیت سخن صحبت می‌كنیم؛ یك رنگ جانبدارانه به سخن می‌بخشیم و سخن به خودی خود یك بار معنایی دارد. لازم به ذكر است كه نكته پنهانی در سخن وجود دارد كه باید آن را كشف كنیم.
امین رهبر اظهار داشت: سخن به دلیل این‌كه حاوی یك پیام و عاملی برای رستگاری است، حاوی خرد نیز هست. همچنین، برای این امر باید حكمت و سنت خود را بشناسیم تا سخن خردمند پدیدار شود.
سپس، رهبر در رابطه با ویژگی سخن تصریح كرد: سخن حاوی خرد و راهگشا برای رسیدن به سعادت بوده و معیاری سنجشی و اندرزگونه دارد. بعلاوه، سخن باید موجز و چكیده باشد كه در این قسمت به فرم هنری نیز خواهیم رسید.
امین رهبر، در پایان یادآور شد: ایرانیان شنیدن پند و اندرز را راهگشای خود می‌دانستند و از سخن به عنوان گوهر یاد می‌كردند. همچنین، ارج نهادن به خرد در جامعه ایرانی یك اصل بوده و نوعی هویت به اثر هنری می‌بخشد. وی اضافه كرد: در تفكر ایرانی ابتدا باید خرد را پیدا كنیم تا به عبودیت برسیم.
امین رهبر ضمن اشاره به آثار فاخر در ادبیات پارسی عنوان كرد: در آثار سعدی فضایل اخلاقی به اوج خود می‌رسد و شاهنامه نیز سرشار از سخنان حكمت آمیز و اخلاقی بوده كه با خردمندی تمام نگارش شده و به نوعی از هویت‌بخشی منجر می‌شود.
در انتهای جلسه نیز، به تمامی سؤالات علاقه‌مندان در این حوزه پاسخ داده شد.
