بررسی حواشی فیلم «مست عشق » در رادیو نمایش

به گزارش روابط عمومی رادیو نمایش، بهروز تشكر در این خصوص در برنامه «نمای نقره ای» رادیو نمایش گفت : با توجه به اینكه مست عشق یك پروژه فاخر و بین المللی است ، افتخار ما این است كه حسن فتحی به عنوان یك كارگردان ایرانی ، كار ساخت این پروژه بین المللی را برعهده گرفته است .
وی در ادامه افزود ؛ نكته حقوقی ماجرا از جایی شروع می شود كه روزنامه جام جم سال گذشته در اولین روزهای شكل گیری این پروژه یعنی قبل از كلید خوردنِ كار ، یك پرونده چند قسمتی را باز كرد و باتوجه به حاشیه هایی كه برای فیلم مست عشق شروع شد ، حدس زد كه ممكن است این پروژه سینمایی دچار حواشی شود .
در آن پرونده به این موارد اشاره شد كه ؛ این قرار داد بین دو مجموعه بازرگانی ای. ان. جی و سیماریا بسته شده كه ای. ان. جی یك شركت ترك است و سیماریا نیز علی رغم آنكه نام فارسی دارد اما در تركیه ، در منطقه نیشان تاشی استانبول به ثبت رسیده و مدیرعامل این شركت بیش از دو سال است كه در تركیه زندگی می كند .
بنابراین با این توضیحات مشخص است كه قرارداد بین دو شركت تركیه ای بسته شده هرچند كه علاوه برمدیر عامل ، سهام داران شركت سیماریا نیز ایرانی هستند .
پس این شركت ، یك شركت ثبت شده با قوانین حقوقی تركیه است كه در استانبول ثبت شده است و بنابراین از قوانین تركیه تبعیت می كند یعنی این دو شركت ایرانی و تركیه ای نیستند و دو شركت ترك هستند .
تشكر در مورد اتفاقات بعدی ادامه داد : بعد از موارد گفته شده ، فیلم كلید می خورد و طبق قرارداد ، قرار بر این بوده كه حسن فتحی فیلم را 8 هفته ای تمام كند ، در برخی از لوكیشن ها حدود 200 تا 500 نفر جمع می شدند و این یعنی هزینه های مرتبط با فیلم روز به روز بیشتر میشد .
در این بین مشكلاتی پیش آمد كه باعث تعطیلی پروژه شد و ضبط فیلم به جای 8 هفته 16 هفته طول كشید .
تشكر در این مورد افزود ؛ تعطیلی پروژه ربطی به شیوع ویروس كرونا نداشت چون در كل ، در اسفند ماه داستان كووید - 19 مطرح شد ، در ایران 2 تا 4 اسفند ماه این قضیه مطرح شد و در تركیه كه جزء آخرین كشورهایی بود كه در آن درباره شیوع كرونا صحبت شد ، با تاخیر خیلی زیادی در مورد این قضیه مطرح شد .
این در حالی است كه قرار بود ، فیلم بعد از كلید خوردن ، 8 هفته ای تمام شود .
مهدی كوهیان تهیه كننده سینما و كارشناس حقوقی در حوزه سینما نیز در مورد فیلم مست عشق گفت : بحث تابعیت در ثبت شركت یك بحث بسیار مهم است بنابراین این یك اختلاف در مورد شخصیت های حقوقی بین دو تبعه تركیه است و قاعدتا باید بررسی شود كه در قرارداد این دو شركت روش حل و فصل اختلاف به چه صورت مشخص شده ، آیا از طریق دادگاه است یا از طریق نهادهای صنفی ، مدنی یا نهادهای داوری است كه ممكن است به آنجا ارجاع داده شده باشد .
در مجموع این اختلاف ، یك اختلاف داخلی هنری در كشور تركیه است .
وی همچنان ادامه داد كه اختلافی كه الان وجود دارد اختلافی در حوزه حقوق مالكیت فكری است یعنی آقای فتحی به عنوان كارگردان اینطور اذعان می كنند كه این اثر به تمامی ، یك اثر كارگردانی شده توسط خودش نیست و یك اختلاف دیگری خارج از بحث اختلاف آن دو شركت است و همانطور كه آقای فتحی اعلام كردند 8 سكانس فیلم برداری نشده و این مورد یك حركت سلبی است كه یك بخش از اثر فیلم برداری نشده و باید به قرارداد تهیه كننده و سرمایه گذار با آقای فتحی رجوع شود كه ببینیم در قرارداد چه چیزی قید شده ممكن است كه اختیار تكمیل و یا تصمیم گیری در خصوص اثر به شركت ترك داده شده باشد .
تشكر در این بین افزود ؛ چند موضوع وجود دارد و آن اینكه ما متاسفانه در بستن قراردادهای اینچنینی عجله می كنیم به طوریكه در بعضی از مواقع به نكات ریز قراردادها توجه نمی كنیم .
وی به عنوان خبرنگار از كوهیان پرسید كه ؛ شما چطور قراردادی را با یك شركت ترك با قوانین و تابعیت تركیه می بندید در حالیكه وكلای شما به شما نمی گویند كه وقتی تصویربرداری می كنید حتما باید راش ها بر اساس قرارداد یك نسخه اش به شما داده شود ، یعنی در حال حاضر طرف ترك همه راش ها را در اختیار دارد و طرف ایرانی كه همه عواملش از تهیه كننده ، نویسنده و كارگردان ایرانی هستند ، حتی یك فریم از این پروژه عظیم را در اختیار ندارند درحالیكه قرار بوده حتی 120 دقیقه فیلم ضبط شود برای این مدت 70 ساعت راش تعریف شده است این درحالی است كه حتی می شود همان 8 سكانس را هم از دل این 70 ساعت درآورد و به اكران جهانی رساند .
حالا این سوال مطرح می شود كه اگر طرف ترك قرارداد اكران جهانی را بسته باشد ، البته به ادعای ایشان این اتفاق افتاده ، چون تدوین نهایی انجام شده و الان هم دنبال این قضیه هستیم كه موسیقی فیلم ، موسیقی ای نباشد كه آقای سهراب پورناظری كار كرده ، به دلیل اینكه بعدها ممكن است مورد ادعای طرف ایرانی قرار بگیرد و داستان كپی رایت مطرح شود ، تا الان هم ممكن است بحث موسیقی تمام شده باشد .
ما می خواهیم بدانیم در اكران جهانی چه اتفاقی می افتد ؟
آیا اگر فرض كنیم میزان سرمایه گذاری ، 50 درصد ، 50 درصد باشد ، سهم طرف ترك از اكران جهانی چه می شود ؟
كوهیان در جواب این سوال گفت : ما تا وقتی این قرارداد را نداشته باشیم حتی با فرض 50 ، 50 بودن قرارداد نمی توانیم صحبتی كنیم چون مهم این است كه چه كسی تصمیم گیرنده فیلم است حتی ممكن است ما به اندازه 90 درصد در یك پروژه ای سرمایه گذار باشیم و شخص دیگر 10 درصد در آن دخیل باشد اما در قراردادمان ، ما امكان تصمیم گیری و انعقاد قرار داد را به مالك 10 درصد داده باشیم .
وی در ادامه ی پاسخ به تشكر افزود ؛ همانطور كه گفتید ، متاسفانه ما در فضای فرهنگ و هنر كشورمان دقت لازم را نمی كنیم انگار مسایل حقوقی قراردادها امری تزیئنی است و لازم نیست و بنابراین با یك حقوق دان یا مشاوری بابت این امر مشورتی نمی كنیم .
با توجه به سوابق آن شركت ترك یعنی شركت خانواده اوزال ، آن شركت حتما مشاورین قوی ای دارد كه روی قرارداد كار كرده اند و هیچ وقت بی گدار به آب نمی زنند ، در این شرایط ، امید است كه طرف ایرانی هم حداقل هایی را در قرارداد برای خودش در نظر گرفته باشد .
كوهیان در جواب این سوال كه آیا اینگونه است كه ، وقتی دو شركت ترك طرف حساب این قضیه باشند در واقع دیگر بحث ، بحث بین المللی نیست و در قالب قوانین تركیه مورد بررسی قرار می گیرد ؟
گفت : این موضوع یك موضوع داخلیِ تركیه است و یك اختلاف بین دو تبعه ترك در خصوص مباحث مادیِ اثر است ولی اگر بحث به قسمت مالكیت فكری برسد و نكاتی كه آقای فتحی در باب تكمیل نبودن اثر مطرح می كنند ، كه البته باز هم بستگی به قراردادشان دارد ، آن موضوعی است كه جای بحث دارد .
تشكر نیز در جواب این سوال كه تدوین این فیلم توسط چه كسی انجام شده؟، بر اساس این مطلب كه در 21 خرداد ماه امسال آقای برومند اشاره كرده بودند كه تدوین سریال توسط خانم سپیده عبدالوهاب انجام می شود اما تدوین نسخه ای كه برای اكرانِ آذر ماه آماده شده توسط تدوین گران ترك انجام شده ، گفت : براساس صحبت هایی كه انجام شده از تدوین گرانی استفاده شده كه سابقه كارگردانی دارند و براساس سناریو و فیلمنامه نوشته شده آقای حسن فتحی و آقای فرهاد توحیدی این تدوین انجام شده .
بنابراین وقتی كار انجام شده ، نمی توانند خارج از فیلمنامه كاری را تدوین كنند و آن 70 ساعتی كه برای 100 دقیقه فیلم گفته شد به معنی حدود 1 به 70 بود كه ما همچین موردی را در سینما نداریم مگر اینكه قصد ساخت سریالی را در حد سریال مردان آنجلس یا مختارنامه داشته باشیم پس بنابراین روی این سكانس ها به صورت حرفه ای كار شده و حتما به مشتری جهانی اش هم ارائه شده .
وی افزود ؛ كسانی كه این فیلم ها را اكران جهانی می كنند ، تمام استانداردهای یك پروژه سینمایی را در نظر می گیرند .
تشكر در مورد سكانس های باقی مانده گفت : آن سكانس ها كلیدی نبوده اما مساله اصلی این است كه چرا طرف ایرانی در طول این مدت 10 ماهه سكوت كرده و پیگیری نكرده .
كوهیان نیز در مورد دخل و تصرف در فیلم افزود ؛ همانطور كه گفته بود ، این دخل و تصرف یك اقدام ایجابی است نه سلبی ، پس بنابراین ما حداقل به لحاظ حقوقیِ خود ، نمی توانیم ادعایی در دخل و تصرف ، داشته باشیم ولی باتوجه به حق مالكیت اثر و حقوق مولف ، آقای فتحی می توانند ادعا كنند كه این اثر به تمامی اثر خودشان نیست اما باز هم باید دید كه در قرارداد چه چیزی قید شده است .
وی در این خصوص به نكته ای اشاره كرد كه تجربه خوبی برای سینمای ایران و فعالیت های فرهنگی و هنری ایران است و آن اینكه ، ما تا به حال هیچ وقت در عرصه جهانی به این شكل وارد نشدیم كه درگیر سرمایه خارجی شویم ، برخلاف تولیدات داخلی كه به یك منبع لایزال متصل هستند و كارها بدون برنامه ریزی و هماهنگی انجام می شود ، روی این سرمایه خارجی برای ریال به ریال و دلار به دلارش فكر و برنامه ریزی شده و هنرمند نمی تواند هرجوری دلش بخواهد ، كار انجام دهد ، چه در هالیوود ، چه در اروپا و چه در تركیه یا كشورهای دیگر ، اینگونه نیست .
در مورد تركیه می شود گفت كه یك منبع عظیم درآمد ارزی این كشور از طریق صنعت فیلم و سریال آن است بنابراین ، این اتفاقات برای همچین كشوری مثل یك شوخی است و مطمئنا منابع حقوقیِ مطمئنی در این زمینه دارند .
تشكر در آخر به عنوان جمع بندی در مورد احتمالات و افقِ پیش رو گفت : با توجه به اشاره آقای كوهیان در این مورد كه در چند سالِ اخیر ، بعد از توریسم ، صنعت سینما و سریالِ تركیه رونق پیدا كرده و خیلی از فیلم هایشان را حتی به كشورهای عربی حوزه خلیج فارس ، كشورهای آسیای میانه و اروپا می فروشند و آنها را ترجمه و دوبله می كنند و همه اینها در راستای آن است كه تركیه در حال حاضر در تلاش است تا خود را به اتحادیه اروپا برساند و بنابراین مسئولیت های علمی و فرهنگی خود را رایگان انجام می دهد یعنی با یك تیر دو نشان میزند ، هم بحث فرهنگ تركیه را به آفریقایی ها معرفی می كند و هم خودش را به یك شكلی در قالب استانداردهای اتحادیه اروپا مطرح می كند كه مثلا سالیانه 10000 دانشجو بورس می كند یا فیلم هایش را به صورت رایگان در اختیار كشورهای آفریقایی قرار می دهد .
اما در مورد این فیلم ، در بیانیه دوم ، طرف ترك به این مورد اشاره كرده بود كه علاقه مند است این فیلم قبل از اكران جهانی ، در ایران اكران شود و این یعنی حسن نیت طرف ترك و همینطور یعنی روابط فرهنگی دو كشور به قدری نزدیك است كه طرف ترك این موضوع را مطرح می كند .
تشكر در ادامه گفت : یك نكته مهم در این بین وجود دارد و آن اینكه ، یك قانونی در حوزه سینمایی وجود دارد كه این اجازه را به تهیه كننده و سرمایه گذار فیلم می دهد كه درصورت تعلل یا تاخیر در فیلم برداری توسط كارگردان كه مثلا در این فیلم ، آقای فتحی هستند ، آنها می توانند كارگردان را عزل كنند و نام كارگردان را در مرحله بعد حتی در فیلم هم نگذارند .
تشكر در انتها بیان كرد ، امیدوار است كه این كار به یك سرانجام خوش ختم شود و هردو طرف بنشینند و با هم مذاكره كنند و در نهایت اینكار باعث افتخار ما شود كه یك فیلم فاخر توسط عوامل ایرانی ساخته شده .
كوهیان نیز در آخر به عنوان جمع بندی افزود : به عنوان مثال در قراردادهای ورزشی ، این قراردادها بین سر مربی تیم ملی بسته می شود و هیچكس از متن قرارداد مطلع نیست و بعد وقتی داستانی اتفاق می افتد با بیانیه هایی از طرف فدراسیون رو به رو می شوند كه حق با آنهاست ولی وقتی حكم دادگاهِ فیفا یا مراجع دیگرِ تصمیم گیری در این خصوص ، می آید متوجه می شوند كه بازنده هستند . ای كاش در این مورد یعنی فیلم مست عشق همچین اتفاقی نیفتد و ای كاش دوستانی كه قرارداد را تنظیم كرده اند ، توجه لازم را كرده باشند و حق و حقوق هنرمندان ایرانی را در قرارداد لحاظ كرده باشند و ما به عنوان یك ایرانی امیدواریم كه كارگردان خوب كشورمان ، آقای فتحی ، از اثر راضی باشد و باز هم این اتفاقات بیفتد و در گفت و گوهایی كه انجام می شود ، همانطور كه آقای تشكر گفتند ، این مساله به خیر و خوشی خاتمه پیدا كند .