نشست تخصصی به بهانه تولد دو سالگی «پرده دوم» رادیو نمایش كه به آثار فاخر كلاسیك جهان اختصاص دارد، در شبكه رادیویی نمایش برگزار شد.
به گزارش روابط عمومی رادیو نمایش، این نشست با حضور محسن سوهانی، مدیركل هنرهای نمایشی و رادیو نمایش، میرطاهر مظلومی، كارگردان، بازیگر و مدیرامور جذب مشاركتها و تكریم هنرمندان اداره كل هنرهای نمایشی و رادیونمایش ، منوچهر زنده‌دل گوینده و دوبلور، امین رهبر، مدیر دفتر ادبیات نمایشی رادیو و نوید جولایی تهیه كننده نمایش های رادیویی برگزار شد. در این نشست، ضمن تاكید بر اهمیت آثار كلاسیك، چالش‌ها و شیوه‌های بازآفرینی این آثار در قالب نمایش‌های رادیویی مورد بحث قرار گرفت.
در ابتدا میرطاهر مظلومی، كارگردان و بازیگر برجسته كشورمان كه به عنوان كارگردان برتر این دوره از جشنواره فصلی همای رادیو نمایش نیز انتخاب شده است با اشاره به چالش‌های اجرای آثار كلاسیك گفت: «یكی از خطرات اجرای این آثار، گاهی شكوه تصنعی است كه در صدای بازیگر نمود پیدا می كند كه ممكن است در مخاطب حس فاصله ایجاد كند و باورپذیری نقش را مختل سازد.
این هنرمند تاكید كرد: باید میان آثار كلاسیك و رئال از نظر اجرایی توازن ایجاد كرد كه باعث تجلی نقش شود.
مظلومی خاطرنشان كرد: آثار ارزشمند درام نویسان بزرگ جهان نیازمند تحلیلی عمیق است كه احساس را هدایت می كند و ادبیات تبدیل به موجود زنده می شود، باید مراقب بود كه تحلیل بازی نشود بلكه زندگی شود.
كارگردان برتر نمایش های رادیویی افزود: آگاهی كامل از شروع تا پایان یك اثر فاخر باعث می شود یك بازیگر باهوش رادیو در خرج كردن احساس خساست به خرج دهد و تعلیق در اثر را مدیریت كند و این مهم بیش از پیش شنونده را همراه می كند.
مظلومی در پایان گفت: «فضای آثار كلاسیك، فضای اندیشه است. اگر این تحلیل به‌درستی انجام شود، بسیاری از مشكلات اجتماعی را می‌توان بازتاب داد و شناخت ریشه‌های آن را ممكن ساخت. نمایش همواره ابزاری برای اثرگذاری و فرهنگ‌پذیری بوده و ریشه در فلسفه و اندیشه دارد.»
در ادامه منوچهر زنده دل گوینده و دوبلور با یادآوری خاطرات طلایی دوران كودكی خود از رادیو تاكید كرد:
من كارم را در سازمان با رادیو شروع كردم، اولین همكاری من با خانم نشیبا بود و شانس این را داشتم كه كنار بسیاری از گویندگان بزرگ كار كنم، بعد ازآن وارد دوبلاژ شدم و به دلیل مشغله زیاد فرصت پیدا نكردم كه با رادیو همكاری كنم ولی هر از گاهی در نمایش های رادیویی بازی می كردم.
وی در ادامه درباره تفاوت ایفای نقش در رادیو و دوبله گفت: در دوبله باید خود را به فضا و شخصیتی كه قبلا آن نقش را بازی كرده، نزدیك كنید ولی در تئاتر و نمایش های رادیویی، خلق شخصیت از متن و تعامل با كارگردان شكل می‌گیرد. زنده دل همچنین همكاری اخیر خود با میرطاهر مظلومی را در شناخت و بازآفرینی و تحلیل آثار كلاسیك تحسین كرد.
بازیگر برتر جشنواره فصلی همای در پایان تاكید كرد: : «كار در عرصه رادیو و تلویزیون تنها با عشق ممكن است. كسی كه نمایش رادیویی ضبط می‌كند باید عاشق این كار باشد، چرا كه مزدی كه به دست می‌آید، اغلب در مقابل زحمت و انرژی صرف‌شده ناچیز است. عشق به هنر است كه هنرمندان را به این عرصه می‌كشاند.»
در ادامه محسن سوهانی، مدیركل هنرهای نمایشی و رادیو نمایش، به تغییرات در نحوه مصرف رسانه‌ای اشاره كرد و گفت: «رادیوی سنتی شاید برای مخاطبان امروز كمتر جذاب باشد، اما پادكست‌ها و فرمت‌های جدید نشان می‌دهند كه این رسانه همچنان پتانسیل بالایی دارد. ما باید پلی میان اصالت فرهنگی ایران ابزارهای مدرن رسانه‌ای و رادیو ایجاد كنیم.»
سوهانی با تاكید بر لزوم همگرایی در عرصه فرهنگی گفت: «فرهنگ عملكرد جزیره‌ای، چالشی است كه باید جای خود را به همگرایی بدهد. ما در ایران نمادهایی مانند سیمرغ را داریم كه تجلی همگرایی فرهنگی هستند، اما در عمل، این فرهنگ به‌درستی پیاده‌سازی نشده است. نگاه ملی و همگرایانه به منابع فرهنگی و هنری می‌تواند بسیاری از مشكلات را حل كند.»
مدیركل هنرهای نمایشی و رادیو نمایش همچنین به رویكرد «پرده دوم» در بازآفرینی آثار كلاسیك پرداخت و تأكید كرد: «این مجموعه تلاش می‌كند ضمن حفظ اصالت آثار كلاسیك، آن‌ها را برای مخاطب امروز قابل‌فهم و جذاب كند. ما در رادیو تلاش كرده‌ایم تا از ابزارهای جدید مانند پادكست‌ها استفاده كنیم و این آثار را از قالب سنتی رادیو فراتر ببریم. مخاطبان امروز به مصرف رسانه‌ای متفاوتی روی آورده‌اند و ما باید این تغییرات را در برنامه‌ریزی‌های خود لحاظ كنیم.»
مدیر رادیو نمایش ادامه داد: «هنر صدا یكی از افتخارات ملی ماست. این هنر، از نمایش های رادیویی تا دوبله، همواره توانسته ارزش افزوده‌ای به تولیدات فرهنگی و هنری ایران بیفزاید. نمونه‌هایی مانند دوبله سریال ماندگار «هزاردستان» مرحوم علی حاتمی نشان می‌دهند كه بازیگران صدا و دوبلورهای ما چه سهم بزرگی در ارتقای كیفی آثار هنری داشته‌اند.»
وی افزود: «هنرمندان عرصه صداپایه، از دوبلورهای حرفه‌ای تا بازیگران نمایش‌های رادیویی، سرمایه‌های ارزشمند ما هستند. این هنرمندان با سال‌ها تجربه، آموزش و تلاش به پختگی رسیده‌اند و حفظ و حمایت از آن‌ها وظیفه‌ای ملی است. متأسفانه، مشكلاتی نظیر عدم تأمین معیشتی و بیمه این عزیزان، مانعی جدی برای بهره‌گیری از ظرفیت‌های آنان است. ضروری است كه یك تصمیم كلان مدیریتی اتخاذ شود تا این مشكلات به‌صورت دائمی حل شوند.»
مدیر رادیو نمایش در ادامه كارگردانی میرطاهر مظلومی را درخشان توصیف كرد و بازی منوچهر زنده دل در نمایش های رادیویی را ستود.
امین رهبر، مدیر دفتر ادبیات نمایشی رادیو نیز با تاكید بر نقش مجموعه «پرده دوم» گفت: «این برنامه اتفاقی جدید نیست، بلكه احیای یك مسیر قدیمی است كه بزرگان تئاتر و رادیو در آن فعالیت داشتند. همدلی فرهنگی میان هنرمندان و انتشارات در آن دوران نمونه‌ای برجسته بود كه امروز نیز باید تقویت شود.»
وی افزود: «تنظیم آثار كلاسیك برای رادیو باید به گونه‌ای باشد كه اصالت اثر حفظ شود و در عین حال برای مخاطب امروزی قابل درك باشد. این چالش نیازمند سیاست‌گذاری فرهنگی دقیق و پیدا كردن نقطه‌ای طلایی است كه میان اصالت اثر و نیازهای مخاطب تعادل برقرار كند.»
رهبر تاكید كرد: پرده دوم احیای سنتی قدیمی است كه در آن بزرگان رادیو و تئاتر ایران فعالیت داشتند. حفظ این آثار و بازآفرینی آن‌ها با حفظ اصالت و ارائه برای مخاطبان امروزی یكی از رسالت‌های ماست.»
نوید جولایی تهیه كننده نمایش های رادیویی نیز با تأكید بر اهمیت موسیقی و افكت‌های صوتی در نمایش‌های رادیویی گفت: «موسیقی و افكت‌ها جان نمایش‌های رادیویی هستند، اما چالش اصلی این است كه موسیقی نباید داستان را لو دهد. در آثار كلاسیك، انتخاب موسیقی باید به گونه‌ای باشد كه حس و حال صحنه را منتقل كند، بدون اینكه پیش‌زمینه‌ای از اتفاقات آتی ارائه دهد.»
وی افزود: «در طراحی فضاسازی صوتی، سعی كردم با خلاقیت از موسیقی‌های خاصی استفاده كنم كه حس صحنه‌ها را تقویت كند. برای مثال، از موسیقی‌هایی با حال و هوای تعلیق و انتظار بهره گرفتم تا فضای دراماتیك را به اوج برسانم. این امر نیازمند دقت و خلاقیت بالاست، چرا كه موسیقی نه تنها زیرمتن را بیان می‌كند، بلكه به تغییر مكان و زمان در نمایش كمك می‌كند.»
تهیه كننده نمایش های رادیویی همچنین در پایان به محدودیت‌های انتخاب موسیقی اشاره كرد و توضیح داد: «برای حفظ اصالت آثار كلاسیك، باید موسیقی‌هایی انتخاب شود كه با ژانر اثر هماهنگی داشته باشند. این انتخاب‌ها نیازمند شناخت عمیق از موسیقی و فضای نمایش هستند.»
جولایی در پایان گفت: سابقه همكاری من با میرطاهر مظلومی به سال‌های قبل برمی‌گردد، از آنجا كه در ساخت و تولید آثار بسیاری در رادیو كنار هم بوده ایم ، امیدوارم این همكاری همچنان ادامه پیدا كند چرا كه دقت نظر و تحلیل هوشمندانه میرطاهر مظلومی در كارگردانی نمایش های رادیویی، شوق مضاعف در من و سایر اعضای گروه ایجاد می كند و در نهایت اثری قابل قبول به مخاطب ارائه می شود.
